นรม. โมดีประกาศยกเลิกธนบัตรมูลค่า 500 และ 1,000 รูปี มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 9 พ.ย. 2559

เมื่อเวลาประมาณ 21.00 น. ของวันที่ 8 พ.ย. 2559 นรม. โมดีได้ออกประกาศผ่านทางโทรทัศน์ แจ้งการยกเลิกธนบัตรมูลค่า 500 รูปี และ 1,000 รูปี ส่งผลให้ธนบัตรดังกล่าวจะไม่สามารถใช้ชำระหนี้ตามกฎหมายนับตั้งแต่เวลาเที่ยงคืนของวันที่ 8 พ.ย. 2559 เป็นต้นไป

สรุปสาระสำคัญของคำแถลงดังกล่าวของ นรม. โมดี :

1. การสั่งยกเลิกธนบัตรมูลค่า 500 รูปี และ 1,000 รูปีมีวัตถุประสงค์เพื่อแก้ปัญหาการถือครองเงินนอกระบบ (black money) การคอรัปชั่น การใช้ธนบัตรปลอม และการก่อการร้าย (ซึ่งกลุ่ม
   ผู้ก่อการร้ายใช้ธนบัตรปลอมเหล่านี้สนับสนุนการก่อการร้ายในอินเดีย)
2. ประชาชนสามารถนำธนบัตรมูลค่า 500 และ 1,000 รูปีที่ถือครองอยู่ ไปฝากเข้าบัญชีธนาคารได้ตั้งแต่วันที่ 10 พ.ย. 2559 จนถึงเวลาปิดทำการของธนาคารในวันที่ 30 ธ.ค. 2559 โดย
   ไม่จำกัดยอดเงินฝาก
3. ประชาชนสามารถนำธนบัตรมูลค่า 500 และ 1,000 รูปีที่ถือครองอยู่ ไปแลกเป็นธนบัตรย่อยมูลค่าอื่นๆ รวมทั้งธนบัตร 500 และ 2,000 รูปีแบบใหม่ที่จะพิมพ์ออกมาใช้งานแทนที่ได้
   ที่ธนาคารและที่ทำการไปรษณีย์ภายในเวลา 50 วันนับแต่วันพรุ่งนี้ (10 พ.ย.) จนถึงวันที่ 30 ธ.ค. 2559 โดยในระหว่างวันที่ 10 – 24 พ.ย. 2559 จะจำกัดยอดการแลกเงินเพียง 4,000 รูปี
   ต่อคนต่อวัน โดยต้องมีการแสดงบัตรประจำตัวด้วย และระหว่างวันที่ 25 พ.ย. – 30 ธ.ค. 2559 ยอดการแลกเงินจะได้รับการพิจารณาขยายต่อไป
4. สำหรับการเบิกถอนเงินจากธนาคารเพื่อนำมาใช้ในช่วง 2-3 วันนี้ (in the first few days) จะถูกจำกัดอยู่ที่ 10,000 รูปีต่อคนต่อวัน และ 20,000 รูปีต่อสัปดาห์ ยอดการเบิกเงินจะได้รับ
   การขยายต่อไป
5. สำหรับผู้ที่ไม่สามารถนำธนบัตร 500 และ 1,000 รูปีไปแลกเป็นธนบัตรใหม่ได้ภายในวันที่ 30 ธ.ค. 2559 ก็ยังคงสามารถนำธนบัตรเก่าไปแลกที่สำนักงานสาขาของธนาคารกลางอินเดีย (Reserve Bank of India - RBI) ที่ได้รับมอบอำนาจ ภายในวันที่ 31 มี.ค. 2560
6. ธนาคารได้ปิดทำการในวันที่ 9 พ.ย. 2559 นอกจากนี้ ในวันที่ 9 พ.ย. และในวันที่ 10 พ.ย. ในบางพื้นที่ ตู้เอทีเอ็มจะไม่สามารถใช้งานได้ และในช่วง 2-3 วันนี้ จะจำกัดการถอนเงินอยู่ที่ 2,000 รูปีต่อวันต่อบัตร
7. อย่างไรก็ตาม ในช่วงนี้ (during this period) โรงพยาบาล และร้านขายยาในโรงพยาบาลของรัฐยังคงรับชำระค่าสินค้าและบริการด้วยธนบัตรมูลค่า 500 และ 1,000 รูปี
8. ภายใน 72 ชม. หรือจนถึงเที่ยงคืนของวันที่ 11 พ.ย. 2559 สถานีรถไฟ ท่ารถ เคาน์เตอร์ขายบัตรโดยสารเครื่องบินที่ท่าอากาศยาน ปั๊มน้ำมัน ร้านจำหน่ายนมของรัฐ สหกรณ์ของรัฐยังคงรับธนบัตรมูลค่า 500 และ 1,000 รูปีเพื่อใช้ชำระค่าสินค้าและบริการ
9. การยกเลิกธนบัตรดังกล่าวจะไม่กระทบต่อการดำเนินธุรกรรมโดยไม่ใช้เงินสด (non-cash payment)
10. นรม. โมดีย้ำว่า การสั่งยกเลิกธนบัตรอย่างกะทันหัน เพื่อให้ผู้ที่ถือครองเงินสดอย่างผิดกฎหมายไม่สามารถใช้หรือหมุนเวียนเงินนั้นได้ เป็นสิ่งจำเป็นต้องทำ เพื่อเดินหน้าขจัดการคอร์รัปชันซึ่งเป็นสาเหตุหลักของความยากจน และปัญหาการใช้ธนบัตรปลอมซึ่งมีส่วนในการสนับสนุนการก่อการร้ายในอินเดีย

ปฏิกิริยาภายหลังแถลงการณ์ของ นรม. โมดี :       

1. ตั้งแต่เมื่อคืนวันที่ 8 พ.ย. ทันทีภายหลังแถลงการณ์ของ นรม. โมดี ประชาชนอินเดียจำนวนมากได้ออกมาเข้าแถวถอนเงินจากตู้เอทีเอ็มเพื่อให้มีธนบัตร 100 รูปีไว้ใช้จับจ่าย ส่งผลให้
   ตู้เอทีเอ็มขาดแคลนธนบัตร 100 รูปีภายในไม่กี่ ชม. นอกจากนี้ ร้านค้าหลายแห่งปฏิเสธที่จะรับธนบัตรมูลค่า 500 และ 1,000 รูปีโดยทันทีภายหลังแถลงการณ์ อย่างไรก็ดี ยังคงมีร้านค้าขนาดเล็ก อาทิ ร้านขายของชำ ที่ยังคงรับธนบัตรดังกล่าว
2. มีการวิพากษ์วิจารณ์การยกเลิกธนบัตรดังกล่าวทั้งในทางบวกและทางลบ ในทางบวก ผู้บริหารระดับสูงจากภาคเอกชน อินเดีย อาทิ CII  ธนาคารเอกชน และบริษัทที่เกี่ยวกับธุรกิจทางการเงินชั้นนำของอินเดีย เป็นต้น ได้ออกมาสนับสนุนการดำเนินการดังกล่าวของรัฐบาลอินเดีย ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อการเติบโตทางเศรษฐกิจของอินเดียที่ดีขึ้น อาทิ ต่อภาคธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ ซึ่งเป็นภาคธุรกิจที่ขึ้นชื่อว่ามีการใช้ black money มาก การยกเลิกธนบัตรดังกล่าวน่าจะทำให้ราคาอสังหาริมทรัพย์และที่ดินลดลง เนื่องจากผู้ลงทุนจะไม่สามารถใช้เงินสดในการทำธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ได้ ส่งผลให้ผู้สร้างจำเป็นต้องขายในราคาที่ลดลง ซึ่งน่าจะลงผลต่อตลาดซื้อขายอสังหาริมทรัพย์พื้นที่รอบกรุงนิวเดลี (Delhi NCR) ซึ่งขึ้นชื่อว่า
   มีการใช้เงินสดในการทำธุรกิจดังกล่าวอย่างด้วย การยกเลิกธนบัตรดังกล่าวก็จะช่วยสร้างความโปร่งในธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ สร้างภาพลักษณ์ที่ดีและหวังว่าจะช่วยดึงดูดนักลงทุนต่างชาติเข้ามาลงทุนเพิ่มมากขึ้น เป็นต้น 
                อย่างไรก็ตาม ก็มีกระแสวิพากษ์วิจารณ์ในทางลบ อาทิ นาย Randeep Surjewala ตำแหน่ง Communication Chief พรรค Congress ซึ่งเป็นพรรคฝ่ายค้าน ได้ตั้งข้อสังเกตว่า การประกาศยกเลิกธนบัตรดังกล่าว เป็นความพยายามที่จะปิดบังซ่อนความล้มเหลวในการทำตามสัญญาที่พรรค BJP ให้ไว้ก่อนการเลือกตั้งปี 2557 ในการอ้างว่าจะนำเงิน black money จำนวน 80 ล้านล้านรูปีที่อยู่นอกประเทศอินเดียกลับคืนให้ประชาชนอินเดีย  

ข้อคิดเห็น :

1. การประกาศยกเลิกธนบัตรมูลค่า 500 รูปี และ 1,000 รูปี ซึ่งเป็นธนบัตรที่มีมูลค่าสูงสุดในระบบเงินของอินเดียในเวลาชั่วข้ามคืน น่าจะสร้างความปั่นป่วนให้กับระบบเศรษฐกิจภายในอินเดียซึ่งยังนิยมใช้เงินสดกันอย่างมาก (cash economy) ในระดับหนึ่ง ดังนั้น ในช่วงนี้ น่าจะมีประชาชนอินเดียจำนวนมากนำธนบัตรเก่าออกมาแลกใหม่ และอาจเกิดการขาดแคลนเงินขึ้นในระยะสั้นช่วงไม่กี่วันข้างหน้า
2. การสั่งยกเลิกธนบัตรอย่างกะทันหันจะส่งผลกระทบการใช้ชีวิตประจำวันของประชาชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่ใช้แรงงาน คนรับจ้าง คนขายสินค้าตามแผงขนาดเล็กที่ไม่มีบัตรเอทีเอ็ม / ไม่มีบัญชีธนาคาร เป็นต้น ซึ่งรัฐบาลอินเดีย ก็ตระหนักดีและได้กำหนดให้กิจการบางประเภทที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับชีวิตประจำวันของประชาชนชั้นล่าง หรือที่มีลักษณะในเชิงมนุษยธรรม (เช่น รพ. ร้านขายยา ร้านขายนมสดของรัฐ ฯลฯ) ยังคงรับธนบัตรรุ่นเก่าได้อยู่ต่อไปในช่วงแรก

คำแถลงดังกล่าวของ นรม. โมดี

Press release ของกระทรวงการคลังอินเดีย

ลักษณะของธนบัตรมูลค่า 500 รูปีรูปแบบใหม่ :

ลักษณะของธนบัตรมูลค่า 2,000 รูปีรูปแบบใหม่ :

**************************

สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงนิวเดลี

9 พ.ย. 2559